خوش به حالشون !
شاگرد تو مى باشم، گر کودن و کژپوزم ...
« شمس»
... درست مثل یک شاگرد، محصول کارم را به استاد نشان دادم تا اگر آن را هم سو باکتاب جدیدش - علم و روش آن - در طرح شعار - کمتر بیشتر است - مى داند، اجازهى چاپ دهد. یادداشت هاى او در حاشیهى پیش نویس مقاله، چراغ راه من شد و اکنون اگر نورى در این گزارش دیدید، از اوست.
روزهاى سه شنبه در کلاسهاى پیش دبستان کار مىکنم. گاهى مشاهدهگر فعالیتهاى مربیان هستم و گاهى خود در نقش مربىام! اوایل آذرماه بود. خانم محمودى، مسؤول پیش دبستان، گفت: »مربىهاى مدرسه دوست دارند که در آغاز فعالیتهاى مربوط به آشنایى کودکان با موضوع گیاهان، مدیریت یادگیرى بچهها با شما باشد.«
فرصت تازهاى پیش آمده بود تا در تعامل با کودکان، تجربههاى تازه کسب کنم. با این که مثل خروس »آوازم را چشم بسته مىخوانم!« اما در چنین مواقعى، مثل یک دانشجو، ابتدا به طراحى آموزش مى پردازم.
شروع کردم!
اولین کار این بود که هدف را مشخص کنم:
با واژهى »گیاه« به عنوان یک کلید واژه در علوم تجربى آشنا شوند.
مصداق هاى »گیاه« را شناسایى کنند.
مفهوم »گیاه« را چنان درونى کنند که هنگام برخورد با گیاه، آن را »درک« کرده و به موارد مشابه تعمیم دهند و از غیر آن بازشناسند.
در ارتباطهاى خود هر جا که لازم است، کلید واژه را در جاى مناسب خود به کار گیرند.
گیاهان را به عنوان بخشى از محیط زیست خود بشناسند.
×××
در تعیین هدفها، یک نکته به عنوان رویکرد آویزهى گوش و هوشم بود:
توجه به مفهوم سازى و تولید دانش به وسیلهى کودکان، به جاى انتقال مفهوم و دانش به کودکان.
×××
براى دستیابى به هدفها، سه فعالیت 20 دقیقهاى به عنوان »محتوا« پیش بینى کردم. آن ها را با مربیان کودک مدرسهاى که قرار بود فعالیتها آن جا انجام گیرد در میان گذاشتم و با مشارکت هم{P - در این جا لازم است از همراهى و مشارکت صمیمانه خانم ها محمودى، چهارگامه، بینا، یونسى و راستگو مربیان پیش دبستان »ریاض دانش«، آموزش و پرورش منطقه 5 تهران در جنت آباد تشکر و سپاسگزارى کنیم. P}
دربارهى طرح و چگونگى همیارى در اجراى آن تصمیمگیرى کردیم.
فعالیت اول:
نمونههایى از گیاهانى را که ریشه و ساقه و برگ دارند، مثل تربچه، جعفرى، نعنا، شوید، تلخون، پیاز و ریحان، به اندازهى لازم از سبزى فروش محله خریدیم و دادیم در آبدارخانهى مدرسه تمیز شستند و خشک کردند و همه را در یک سینى بزرگ، با خود به کلاس بردیم.
میز و صندلىهاى کلاس یک نفره و آرایش آنها به شکل U بود.
روى میز هر کودک، یک ورق روزنامهى باطله گذاشتیم و نمونههاى گیاهان را بین آنها تقسیم کردیم.
×××
گفت و گو، مشاهده و جست و جو
بچهها گیاهان را دستکارى کردند، گفت و گو کردند و حتى بعضىها پس از اطمینان از تمیزى، برگهایى از آنها را مزه کردند.
همراه با نشان دادن نمونه ى گیاه تربچه:
1 کى مى دونه اسم این گیاه چیه؟
2 [تقریباً همگى]: تربچه!
1 شما هم روى میزتان از این »گیاه« دارید؟
2 [تقریباً همگى]: بله!
1 تربچه را از توى »گیاهان« خود بردارید. با دقت نگاه کنید. به هم نشان دهید. با هم مقایسه کنید.
×××
همراه با نشان دادن نمونهى گیاه جعفرى:
1 یک »گیاه« دیگر! خوب نگاه کنید. ببینید شما هم روى میزتان از این »گیاه« دارید؟
توى گیاهان خود مىگردند، به نمونهاى که دست ما است نگاه مىکنند، بعضىها مىآیند و نمونهى در دست ما را از نزدیک مىبینند و ... کم کم پیدا مىکنند. به هم نشان مىدهند، از هم تأئید مىگیرند و به من و مربى نشان مىدهند. یک نفر از میان جمع »گیاه« را مىشناسد و نام مىبرد:
1 آفرین! اسم این گیاه جعفرى است.
{P - کلاس دخترانه بود. اجراى این برنامه در کلاس پسرانه نشان داد که آشنایى دختران پیش دبستانى با سبزىها، بیش از پسران پیش دبستانى است. P}
همراه با نشان دادن نمونهاى دیگر .....................
فعالیت دوم: مشاهده، جست و جو در محیط واقعى
1 آن هفته که به کلاستان آمدم، دربارهى چى گفت و گو کردیم؟
2 دربارهى »گیاه«، دربارهى »گیاهان«، دربارهى سبزى ها ....
حالا با هم برویم حیاط مدرسه، کوچه، پارک تا گیاهان را در آن جا هم ببینیم. هر کس هر جا یک نمونه »گیاه« دید، به دوستش یا به من یا به خانم مربى نشان دهد.
×××
کودکان در پهنهى پارک پراکنده بودند، کنجکاوى مىکردند و جست و جو مىکردند. مقایسه مىکردند. پیدا مىکردند و یافتهها را به یکدیگر نشان مىدادند - تعمیم مىدادند و به این طریق آموختههاى خود را عمق و وسعت مىبخشیدند. براى من جالب و شورانگیز بود که آن روز گوشم نه »درخت« شنید، نه »علف«، نه ...
»گیاه«! فقط گیاه. وه چه زیبا بود آن روز!
»گیاه« صداى آن روز پارک بود. خانم گیاه! آقا این هم یک گیاه.
گیاه! ...
از علفهاى هرز، گیاهان خودروى لا به لاى سنگها تا درختان کاج، بوتههاى رز و ... گیاهى از چشم کودکان پنهان نمىماند.
حتى گیاهانى که به دلیل برگ ریزان، لباس خود را عوض کرده بودند!
فعالیت سوم: تلفیق ارزشیابى
وقتى از پارک برگشتیم، زنگ تفریح بود و تغذیه، بعدش: نقاشى!
حدس مىزنید که موضوع نقاشى آن روز چه بود؟
بهترین وقتى بود که بتوان فعالیتى تلفیقى - علوم تجربى و نقاشى - را اجرا کرد.
از کودکان خواستم، »گیاهان« را نقاشى کنند.
نمونهى کارهاى آنها را در این گزارش مىبینید. احتیاجى به توصیف نیست!
×××
چه خوش شانس هستند »مربیان کودک«! خوش به حالشان!
آن همه زیبایى را که من آن روز شاهد بودم، آنها هر روز شاهدند. درست مثل یک »باغبان« که فرایند رشد و به بار نشستن گیاهان باغش را شاهد است. و چه هشیار بود و عارف، زنده یاد جبّار عسگرزاده آن زمان که عنوان »باغچهبان« را براى خود برگزید.
و من چه قدر دلم مىخواهد که »باغچهبان« شوم!
×××
فکر کنید و بگویید:
در گزارشى که خواندید: اندیشهى کاوشگرى »مفهوم سازى به وسیلهى کودکان« به عنوان یک رویکرد در انتخاب هدفها و مدیریت فعالیتهاى یادگیرى کودکان مورد توجه بوده است. با ارائهى مثالى روشن، توضیح دهید که در این فعالیتها سعى شده است، چه مفهوم یا مفاهیمى به وسیلهى کودکان ساخته شود؟ چگونه؟
به نام الله
با سلام وخسته نباشید خدمت دلسوزان تعلیم وتربیت فرشته های آسمانی
یکی از مواردی که در رشد کودکان موثراست استفاده از مقوله ای به نام طبیعت است
تحلیلی مختصر بر خوش به حالشون
معلم امروزی یک راهنماست که تجربیات یادگیری را تسهیل می کند. معلم تسهیل کننده کار یادگیری است که با تنظیم هدفها وآموزش بر اساس تجارب قبل دانش آموزان وبه منظورسرعت بخشیدن به یادگیری وآموزش انجام می شود.
با توجه به اینکه در بیشتر مراکز آموزشی وتربیتی ایران
معلم یا مربی فقط یک انتقال دهنده اطلاعات هست وتوجهی به فراگیران ونیازهای آنان ندارند وآموزش تنها محدود به چهار دیواری مدرسه می باشدوروشهای قدیمی آموزشی را که در بیشتر دنیا منسوخ شده است سر لوحه کار خود قرار داداند.اما در طرح درس گیاهان ساختارهای خشک وغیر قابل انعطاف جای خود را به شا خص انعطاف پذیری در
خدمت آموزش وکسب تجربیات وشناساندن محیط داده است ومربی به طور کامل از روشهای تکنو لوژی آموزشی با
طراحی اهداف وبرنامه ریزی فعالیتها استفاده نموده
است ومحیطی شاد ومفرح را برای کودکان به وجود آورده است مربی از مناسبترین منابع بهرگیری کرده است تا هر چه سادهتر شاگردان را به هدفهای مورد نظرش برساند.باتوجه
به اینکه کودکان هنگام مطالعه در مورد گیاهان هیجان زده می شوند واز انجام فعالیتها در این زمینه لذت می برندمشاهدات کودکان در زمینه گیاهان موجب می شودکودکان با مفهوم طبیعت وزیبایی وآب وهوا به عنوان
رشد دهنده گیاهان آشنا شده وقدرت خلاقیت خود را پرورش
داده وتجارب گرانبهای را از آموخته های خود کسب
نمایند .تجربه های موفقیت آمیز باعث رشد اعتماد بنفس کودک می گردند .شادی که در حین فعالیتها به وجود آمده است موجب رشد خلاقیت کودکان گردیده است. یکی از نقاط مثبت دیگر این برنامه توجه به مفهوم سازی وتولید دانش در کودکان بود که موجب رشد شناختی وزمینه ساز
تفکر خلاق در کودکان را فراهم می نمائید.
چند پیشنهاد برای بهتر اجراءشدن خوش به حالشون
در این طرح می توانستیم فعالیتها را گسترش داده واز فعالیتهای مانند کاشت دانه ها وچگونگی رشد آنها استفاده نمود وبحثهای را در زمینه چگونگیرشد گیاهان و تاثیر آب وهوا بر روی گیاهان وهمچنین توصیف کردن و مقایسه کردن گیاهان مطرح نمائیم تا کودکان در مورد آنها تفکر نموده وبه نتیجه برسند.
باغبان ابتدا زمین را بارور می کند وبرای غنچه دادن به درخت فرصت می دهد.
علی اکبر خان جمله ی اخر خیلی زیباست.
:فرصت ؛ در تعلیم و تربیت یک کلمه ی طلایی است. این جمله ی تو مرا به فکر فرو برد و غرق در اندیشه کرد.
سپاسگزارم و منتظر کارهای دیگرت. البته بی صبرانه.