به نام الله        
با سلام به مشتاقان تعلیم وتربیت

هیچ رشدی بدونه زحمت ممکن نیست.

سناریوی خلق برنامه درسی توسط دانش آموزان 
موضوع:در مورد جانوران
یک روز معلم کلاس دوم متوجه صحبت کردن دانش آموزان در مورد حیوانات شد یکی از آنها می گفت چرا آدمها از بعضی حیوانات مراقبت می کنند وبعضی از آنها را در قفس می گذارند وبعضی از آنها را شکار می کنند.معلم کلاس وقتی متوجه صحبتهای آنها شد بلافاصله به جمع دانش آموزان پیوست وبا آنها در مورد حیوانات و چگونگی زندگی کردن آنها گفتگو نمودووقتی علاقه آنها را راجع به موضوع دید به فکر افتاد که برنامه درسی در مورد حیوانات را به شاگردان سپرده ومعلم خودش فقط نقش یک هدایتگر را داشته باشدمعلم پوسترها وعکسهای از انواع حیوانات را در اختیار دانش آموزان قرار داد وهمچنین کتابهای را که به زبان ساده در مورد حیوانات نوشته شده بود به آنها داد ودانش آموزان نیز چون خودشان مشتاق شده بودند تا در مورد حیوانات مطالعه نمائیند با هیجان وشوق فراوانی فعالیتهای خود را آغاز نموده اند.معلم مبنای فعالیتها را در یک هفته به مدت چهار جلسه قرار داد.با توجه به اینکه کلاس مورد نظر ۲۴نفر بود معلم آنها را به چهار گروه هشت نفری تقسیم کرد. دانش آموزان با توجه به عکسها ومنابعی که در اختیارشان بود به بحث وگفتگو در مورد حیوانات مشغول شده انددر جلسه اول ودوم دانش آموزان بیشتر سعی میکردند تا مطالب خود را در مورد حیوانات گسترش بدهند آنها سئوالاتی را در مورد انواع حیوانات وشرایط زندگی کردن آنها می پرسیدند که معمولآخود دانش آموزان جواب می دادندمعلم در این جریانات فعالیتهای شاگردانش را نظارت می کرد اگر در جای متوجه می شود که شاگردانش به راهنمایی نیاز دارند به آنها راهنمایی های لازم را می نمود.دانش آموزان در این دو جلسه متوجه شده اند که بعضی از جانوران می توانند پرواز کنند بعضی از آنها در آب وبعضی در خشکی زندگی می کنند بعضی از آنها برای ما مفید هستند وبعضی از آنها به ما ضرر می رسانند بعضی از آنها می توانند بخزند بعضی از آنها جزء دوزیستان وبرخی از آنها پستاندار هستند . البته آنها ابتدا مفهوم دوزیست وبقیه انواع جانوران و
تفاوتهای آنها را نمی دانستند ولی با توجه به منابعی که در اختیار داشتند وکتابهای که از کتابخانه در اختیار آنها گذاشته شده بود با این مسائل آشنا شده وعلاقه مند شده اند تا در مورد انواع جانوران تحقیق نمایندوانواع آنها را مشخص نمایند.هر گروه با توجه به علاقه ای که داشتند یکی از انواع جانوران را انتخاب نموده اند. در پایان این جلسه دانش آموزان از معلم درخواست کرده اند که آنها را به باغ وحش شهرشان برده تا آنها مطالعات خودشان را تکمیل نمایند.معلم با توجه به هماهنگیهای که با مدیر مدرسه انجام داد زمینه بازدید شاگردانش را از باغ وحش فراهم نمود .ودر جلسه سوم آنها  را به بازدید از باغ وحش برد دانش آموزان با اشتیاق وهیجان فراوانی در انتظار بازدید از باغ وحش بوده اند تا اسم حیواناتی را که در طول این چند جلسه برده بوده اند از نزدیک ببینندآنها در باغ وحش ذوق زده شده بوده اند وبا علاقه و شوق        فراوان به مشاهده حیوانات پرداخته اند.بیشتر این حیوانات برای بچه ها شتاخته شده نبوده اند که معلم به آنها در شناخت حیوانات کمک می کرد وآنها با توجه به فعالیتی که میخواستند انجام بدهند حیوانات را در چهار گروه دسته بندی می کردندوجالب اینجا بود که هر چهار گروه به طور مجزا به دنبال حیوانات گروه خود بودند وآنها را یادداشت می نموده اند.بعضی از آنها حیواناتی را که دوست داشتند یا مربوط به کارشان بود نقاشی می کرداند البته آنها با گروههای دیگر هم ارتباط داشتند ودائم از همدیگر کمک می خواستند و معلم هم در کنار شاگردانش بود و در موقعیتهای لازم به آنها راهنمایی های لازم را می نمود.دانش آموزان با دقت وحوصله زیادی به مشاهده حیوانات مشغول بوده اند واصلآ دوست نداشتند که باغ وحش را ترک نمائیند هنگام بازگشت از باغ وحش آنها در مورد مشاهدات خود صحبت می کردند یکی از آنها گفت پرندگان چقد ر زیبا هستند یکی دیگر از آنها در مورد حیوانات وحشی صحبت میکرد. در پایان جلسه سوم دانش آموزان مشاهدات ومطالبی را که نسبت به حیوانات آموخته بودند یادداشت نموده اند.در جلسه چهارم معلم مقداری گل رس به کلاس آورد وبچه ها را تشویق نموداند تا با استفاده از گل عروسک حیوانات را درست کنند آنها مشغول درست کردن جانوران مورد علاقه خود شده اند ومعلم هم با اشتیاق فراوان نظاره گر رفتار واعمال شا گردانش بود.در جلسه پنجم دانش آموزان آموخته ها وتجارب خود را در کلاس برای بقیه مطرح می کرداند.در گروهها کارها تقسیم بندی شده بود وهر کسی مسئول کاری شده بود .در جلسه پایانی آنها به مطالب وتجربیات گرانبهای در مورد جانوران و انواع آنها ونقش وتآثیر انها در زندگی ما آدمها دست پیدا کرده بودند البته کنجکاوی آنها هنوز تمام نشده بود وآنها دوست داشتند که هر کدام از آنها به طور جداگانه در مورد یک حیوان که مورد علاقه آنها بود مطالعه نمایند واطلاعات بیشتری کسب نمایند.در این جلسات دانش آموزان آموخته های خود را ثبت می کردند معلم کلاس هم در پایان هر جلسه فعالیتهای صورت گرفته در کلاس واعمال ورفتار دانش آموزان را ثبت می نمود وسعی مینمود تا با برنامه ریزی درست بتوانددانش آموزان را هدایت نماید تا یادگیری دائمی در آنها به وجود بیائید. در این سناریو که توسط دانش آموزان ابداع شده بود معلم فقط نقش یک پیشبر نده وهدایتگر را داشت .معلم آزادی کامل را به شاگردانش داده بود ودر جریان فعالیتها آنها را تشویق می نمود .این برنامه یک فرایند نشاط برانگیز وپویا بود که موجب یادگیری در سطوح بالا وکسب اطلاعات فراوان گردید.دادن اعتماد بنفس به دانش آموزان موجب تلاش وپشتکار آنها گردیده است .حس کنجکاوی به خوبی در آنها فعال شده و خود آنها دنبال یادگیری وکشف واقعیات هستند.به طور کلی این فرایند یک فرایند شاگرد محور بوده که معلم فقط یک راهنما و هدایتگر می باشد.